วิทยานิพนธ์นี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน ตาม แนวทางของพระครูโพธิสารคุณ (ประยงค์ อุปลวณฺโณ) ซึ่งเป็นพระเถระที่เคารพนับถือของ พุทธศาสนิกชน ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือรูปหนึ่ง ที่ส่งผลดีต่อการดำเนินชีวิตของชุมชน บ้านโนนทันในปัจจุบัน วิทยานิพนธ์นี้ ได้มุ่งเสนอการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานในพระพุทธศาสนา เถรวาทเป็นเบื้องต้น โดยยึดหลักสติปัฏฐาน ๔ ได้ศึกษาตั้งแต่ความหมายของวิปัสสนา กรรมฐาน ประเภทของสมถะและวิปัสสนาในพระไตรปิฎกและอรรถกถา มูลเหตุให้เกิดมหา สติปัฏฐานสูตร การอธิบายพระสูตรนี้ ทั้งโดยย่อและพิศดาร พร้อมแสดงอานิสงส์ของการ ปฏิบัตินี้ด้วย และสรุปท้ายบทเพื่อความเข้าใจความโดยย่อของบทนี้ทั้งหมด การปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานตามแนวทางของพระครูโพธิสารคุณ (ประยงค์ อุปลวณฺโณ) ได้ศึกษา ถึงความเป็นมาของการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานของท่าน ว่าเป็นมา อย่างไร ตั้งแต่เมื่อไร จุดเด่นของพระครูโพธิสารคุณ (ประยงค์ อุปลวณฺโณ) มีอยู่ ๖ อย่างได้แก่ (๑) ความเป็นผู้หนักแน่นในหลักปฏิสันถาร (๒)ความชำนาญในการฝึกนั่งสมาธิเป็นเวลานาน (๓) ความเป็นผู้มีจิตที่ไม่หวั่นไหวต่อโลกธรรม (๔) ความมีเมตตาธรรมที่ประเสริฐ (๕) ความเป็น ผู้รู้วาระจิตของบุคคล และ (๖) รู้จักใช้กุศโลบายในการสั่งสอน หลักการและวิธีการสอนวิปัสสนากรรมฐานของพระครูโพธิสารคุณ (ประยงค์ อุลวณฺโณ) มีดังนี้ (๑) บุพกิจเบื้องต้นในการปฏิบัติ เช่น วิธีสมาทานพระกรรมฐาน การ แผ่เมตตา เป็นต้น (๒) วิธีการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน คือ การเดินจงกรม การนั่งสมาธิ การ กำหนดรู้อารมณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันขณะ ตัวอย่างการสอนวิปัสสนากรรมฐานตามหลัก สติปัฏฐาน ๔ คือ กาย เวทนา จิต และธรรม (๓) ศึกษาในประเด็นย่อยอื่นๆ เช่น การสอบถาม อารมณ์ของผู้ปฏิบัติ รูปแบบการสอนวิปัสสนา ระยะเวลาในการสอน จากการศึกษา ผลของวิปัสสนากรรมฐานที่มีต่อชุมชนบ้านโนนทัน เมื่อประเมินตาม หลักจริยธรรมแล้ว พบว่า มีอยู่ ๓ ระดับ ได้แก่ (๑) จริยธรรมเบื้องต้น คือ มีผลต่อการปรับเปลี่ยน พฤติกรรมของชุมชนบ้านโนนทัน ด้วยหลักศีล ๕ (๒) จริยธรรมระดับกลาง คือ พฤติกรรมของคน ในชุมชนบ้านโนนทัน มีปกติประพฤติในหลักกุศลกรรมบท ได้แก่ กายสุจริต วจีสุจริต เป็นส่วนใหญ่ และมีจิตใจที่ประกอบด้วยมโนสุจริตโดยมาก และ (๓) จริยธรรมระดับสูง คือ ชุมชนชาวบ้านโนนทันส่วนใหญ่ มีความเข้าใจและปฏิบัติในหลักของ อริยสัจ ๔ ได้อย่างถูกต้อง ได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค โดยสมควรแก่การปฏิบัติวิปัสสนา กรรมฐาน แต่ก็มีคนบางกลุ่มไม่สนใจ และไม่เข้าใจต่อหลักอริยสัจนี้ เพราะไม่ได้ฝึกฝนตนด้วย วิปัสสนากรรมฐานนั้นเอง
Download : 254829.pdf
254829.pdf